'Ik weet niet of u het herkent'.

Maar als je een logo ziet. Dan weet je meestal het bedrijf te benoemen. Dat achter dat logo schuil gaat. En vaak weet je ook nog wel iets over de plooiactiviteiten van dat betreffende bedrijf te vertellen.

Neem bijvoorbeeld het logo van de NS. Als je dat ziet. Dan associeer je dat meteen met eh.......geel. Blaadjes op de rails. ProRail. Treinen die te laat komen. Vertraging. Winterdienstregeling. Tochtige stations. Krakerige omroepinstallaties die niets vertellen. Vieze treinstellen. Okselzweterige conducteurs. En veel te dure treinkaartjes. Fijn imago by the (rail)way.

Nog een voorbeeld: de schelp van Shell. Ik leg een linkmet een oliepijpje somewhere ergens in Nigeria. En geknapt olieleidinkje. En dat de locals weer gezellig en gratis kunnen olie-BBQ'en voor de komende 15 jaar. Sponsored by Shell. Is fijn voor die locals. Want dat spaart mooi houtskool uit. En dat allemaal omdat meneertje Shell te euroberoerd is om de oliemeuk op te ruimen. En o ja! Brandstof. Tanken. Daar doen ze ook nog aan bij Shell. Geloof ik. Is een bijproductje!

Enne tot slot nog een associatie: Airmiles!! En die dan na jaaaaaaren sparen proberen teinnen bij de V&D. Voor een CD. Van Nicker Simon. Of zo. En dan toch nog schofterig veel bij moeten betalen.

Twee voorbeelden. Van logo's/symbolen. Die meteen bepaalde associaties oproepen.

Ik kom nog wel 's in onze hoofdstedelijke hoofdstad. En u waarschijnlijk ook. Als je dan een willekeurig toeristen-giftshop passeert. Die ook T-shirts verkopen. Dan zie je regelmatig deze beeltenis op zo'n shirt afgebeeld staan:

Er zijn er vast onder u die meteen een beeld hebben bij de persoon. Zijn naam kennen. Wie hij was. Wat ie gedaan heeft om uberhaupt op zo'n shirt afgebeeld te doen worden. Zijn afkomst. You name it.

Ik zal heel eerlijk zijn. Ik kon er (bijna) niets bij bedenken. Bij deze afbeelding. Ik hoor mezelf iets van Cuba stamelen. Maar daarna verstomt mijn gestamel al snel. Sorry.

We lopen over een smal paadje. En dat paadje loopt dan weer door struikgewas. En dat is op zichzelf nog wel overkomelijk. Maar het paadje blijft het paadje. En dat kun je van het struikgewas bepaald niet zeggen. Dat wordt dichter. En dichter. En ook dat is op zichzelf nog wel te hendelen. Maar het struikgewas is voorzien van behoorlijk stekelige doornen. En die stekelige doornen prikken behoorlijk. Enne...... eigenlijk weten we het niet goed meer. Het zou hier moeten zijn. Het is hier ook. Maar waar precies? En hoe kom je er?

Het ene deel van 'we' ben ik. De andere helft van 'we' is Esther. Een Hong-Koging. Of een Hong Kong Koninging. Of een Hong Kongnese. Of een HoKo. I don't know. Maar ze woont in Hong Kong. En we troffen elkaar gisteren. We bleken hetzelfde plan te hebben. En nu lopen we dus hier.

We zijn een zoektocht gestart vanochtend. Een zoektocht naar de man achter deze beeltenis. En die zoektocht komt niet helemaal en zomaar uit de lucht geploft. Hier in Bolivia wordt de man bekant aanbeden. Een held. Een icoon. En echt aan hem voorbij gaan gaat bijna niet. Zeker niet als je je 350 km ten zuiden van Santa Cruz bevindt.

De beeltenis die u zojuist afgebeeld zag is van meneertje Ernesto Che Guevara.

Lieve mensen. Ik probeer het ten allen tijde te vermijden. Maar deze x lukt het echt niet. Neemt u mij niet kwaltijk. Sorry. Pardon. Excuses. Oprecht ook nog wel. FF een aliniaatje of wat serieuze geschiedenis:

Who the fuck was Ernesto Che Guevara?

Ernesto Che Guevara was een revolutionair. En niet zo maar eentje. Welnee. Eentje met een poplulariteit zoals alleen film- en popsteren van nu die genieten. Hij had in Cuba een revolutionair succesje geboekt. Ging in opdracht van Fidell Castro naar de Congo. Daar mislukte zijn revolutionaire plannetje jammerlijk. En was na dit falen op zoek naar een nieuw uitdaging. En die vond ie in....jawel: Bolvia.

Ene Rene Barrientos Ortuno's was daar rond 1965 aan de macht. Beroepskeuze van deze Rene: dictator. Had ook voor de L.T.S. kunnen kiezen. Maar het dictatortje-zijn zat er al vroeg in. Vandaar.

Che had zijn kampement in Bolivia opgeslagen met als doel om het regime van deze niet zo technische Rene (anders had ie wel voor de LTS gekozen) omver te werpen. Teneinde het leven voor de armlastige boeren een beter perspectief te geven. Helaas voor Che hekende de boeren Che in den beginne niet. En ook later vond hij maar weinig medestanders. En eigenlijk. Heel eigenlijk. Is de revolutie in Bolivia onder Che nooit van de grond gekomen. En is het toemalige regime stevig in het zadeltje blijven zitten.

Een geweldige hoeveelheid realiteitszin was aan onze Che niet helemaal besteed. Want nog enkele dagen voor zijn dood staat in zijn dagboek van Che te lezen dat de revolutie volgens plan verloopt.....

De Amerikanen pruimden Che niet. En door de CIA opgeleidde Boliviaanse troepen schoten Che op 7 oktober 1967, 11 maanden nadat Che Bolvia was binnengegaan, neer. Het gewonde lichaam werd naar het schoolgebouw van La Higuera gebracht. En in de namiddag van de 9e oktober werd Che vlak voor het schoolgebouw geexicuteerd door een Amerikaanse Sergeant.

Samaipatha. Dat is het plaatsje want ik enige dagen geleden naar toe gereisd. En daar trof ik Esther. Ook zij wil zijn spoor gaan volgen. En daarom zijn we vanochtend naar Vallegrande gereisd. Dat is ons eerste reisdoel.

In Vallegrande zijn namelijk drie plekken te bezoeken. De plaats waar Chelange tijd begraven heeft gelegen. Het Hospital waar hij na zijn dood naar toe is gebracht. En er is een museum ter nagedachtenis aan zijn overlijden.

En daar beginnen we. Nou ja. Beginnen. Dat willen we wel. Echter. Het museum is nogal lastig te vinden. Want ondanks de grote populariteit van de dode meneertje Guevara weten toch veel mensen niet van het museum af. Uiteindelijk vinden we het kleine museum t.h.v. het centrale Plaza. Hier is het museum op de bovenverdieping van het archeologische museum in twee ieniemienie kamertjes gevestigd.

Zo klein het museum is. Zo indrukwekkend is de presentatie. We krijgen veel informatie over zijn leven. Zijn beweegredenen. Zijn drijfveren. En ook zien we het uniform en de schoenen die ie aan had toen ie werd gedood.

Er zijn opvallend veel foto's van de dode en opgebaarde Che. Het blijkt dat enkele dagen na zijn dood iedereen kennis kon komen nemen van het dode lichaam. Er zijn verslagen van mensen die s' ochtends in alle vroegte kwamen. En dat er toen helemaal geen beveiligers waren. Dus het lichaam kon in alle standen gefotografeerd worden. Ook is er man die aan de beveiliging heeft gevraagd of het lichaam niet even naar buiten kon worden gebracht. Daar was het licht om te fotograferen beter........

Na een kwartiertje of drie hebben we het museum vier keer gezien. De nodige kiekjes gemaakt. En dat was het museum dan. Ik had gedacht dat we in rijen van drie moesten aansluiten. Dat we de kaartjes misschien op de zwarte markt zouden moeten kopen. Maar niets van dit alles. We zijn de enige bezoekers. De kaartjesverkoper-mevrouw moest de deur nog openen. De lichten nog aandoen. En het stof nog van de twee aanwezig vitrines vegen............

Che is na zijn dood naar het Hospital van Vallegrande vervoerd. Hij is daar eerst naar de Laundry (wasruimte) gebracht. En daarna is hij naar een gebouwtje gebracht dat ongeveer 50 meter verderop stond. Daar is ie opgebaard. Beide gebouwen bestaan nog. En zijn een soort bedevaartsoord geworden.

Dat is fijn. 'Maar where the hell can we find these buildings?!'

Een beetje VVV-kantoor-achtig-ingestelde-marketing-dame had hier allang een geinige Che-community-trail van gemaakt. Met officiele guides met een vlaggetje. Waar je dan achteraan moet lopen. Of een bewegwijzerde route. En iets van overprizde entreekaartjes. Ansichtkaarten. Posters. Klompen en tulpen met de afbeelding van Che. Boerenbontvazen met de afbeelding van Che. En meer van de toeristenmeuk.

Maar hier niet. Hier is nix. We vragen wat rond. En vierkant. En rechthoekig. Maar we blijven in een cirkeltje rond sjouwen. Tot we er achter komen dat het Hospital nog steeds de functie heeft van Hospital. En daar moeten we dus naar toe: het plaatselijke Hospital. Daar aangekomen zien we nog niet meteen waar we wezen moeten. Maar na een aantal (ongelukkige) bezoeken aan wat patientenkamers (?) blijkt dat de Laundry en het opbaargebouwtje in de tuin van het Hospital staan.

Ook daar zijn we de enigen. De vele graffity-afbeeldingen verraden wel dat we wel een aantal voorgangers hebben gehad.......

Het is indrukwekkend om te zien dat Che naar de wasruimte is gebracht. Een ruimte die bedoeld was om kleding te wassen. De originele wasplaats waar hij op lag is nog aanwezig. En ook de kraan die er boven uitsteekt lijkt me origineel. Wow!!

Che begint steeds meer voor me te leven. Hoe dood ie ook mag zijn. De opschriften op de muren en gebouwen vertellen hoe levend zijn gedachtegoed voor velen nog steeds is.

We kuieren naar het kleine gebouwtje dat in een hoek van de tuin staan. En we kunnen gewoon naar binnen lopen. En de betonnen console, waarop het ooit heeft gelegen, aanraken.

Hoe fijn dat ook allemaal mag zijn. Dat dichtbij komen. En dat aanraken. Om de continuiteit van dit alles toch enigszins te kunnen waarborgen lijkt het mij niet onverstandig om Jorien Jas, Marieke Knuijt en Steven Coene (*) 's ff spoedig op deze historische bezienswaardigheid los te laten. Iets met 'Wereld' en iets met 'winnen'.
(* Jorien Jas, Marieke Knuijt en Steven Coene zijn mijn zeer vakkundige collega's en conservatoren, dat u het maar even weet).

We zijn toe aan een bak thee. Even de vergaarde informatie en indrukken laten bezinken. Ongemerkt verzanden we in een discussie over de grootmacht Amerika. En democratie. En de democratie in China. En....... dat maakt ie dus nog wel ff mooi los die Che!!

Che is na dit alles ook nog begraven. Dus after the tea zetten we onze zoektocht voort. Che zou lange tijd begraven hebben gelegen onder the airstrip. En precies op die plek moet nu een mausoleum staan.

We gaan op zoek naar de landingsbaan van 'Vallegrande International Airport'. Het moet iets van een grasbaan zijn.. Hobbelig ook nog. Maar we moeten er nog wel even geraken. Vanuit de busterminal moet het mausoleumgebouwtje zichtbaar zijn.

De busterminal is na een natte wandeling van een half uur wel gevonden. Maar er is van alles zichtbaar van hieraf. Maar een airstrip? Een Mausoleum? Neuh!! Laat staan iets van een gedenkteken van onze Che.

We besluiten om de airstrip op te zoeken. En die vinden we na wat zoekwerk.

Een oude man spreekt ons aan. En zegt dat er een mausoleum is gebouwd. Precies op de plek waar Che begraven heeft gelegen. En dat mausoleum staat weer tegen de plaatseljke begraafplaats aangeplakt. En aan die man hebben we onze prikstruikenkruipdoorsluipdoorzoektocht te danken.

Het prikt. En door de recente regenval zijn onze broeken inmiddels doorweekt. We proberen de ingang van het cementry te vinden. Maar er is geen ingang. En daarom sluipen we terug. Door de natte en bedoornde struiken. Eenmaal terug proberen we de begraafplaats via de andere kant te benaderen. En dan wordt het mausoleum zichtbaar. Vanaf enige afstand. Want een hek houdt ons op afstand. Dichterbij zullen we niet kunnen komen. Op precies deze plek heeft Che lange begraven gelegen. Er lag toen een landingsbaan. En men heeft vast voor die plaats gekozen omdat niemand een lichaam gaat zoeken onder een landingsbaan........

Goed gedacht. Want het heeft maar liefst veertig jaar geduurd geduurd voordat de Cubaanse- en Boliviaanse regering opdracht gaven om het lichaam op te sporen. Op aanwijzing van een ooggetuige is een Argentijns onderzoeksteam de zoektocht begonnen. Deze hebben het zoeken gestaakt. En toen heeft een ander onderzoekteam het werk voortgezet. Succesvol. Het lichaam van Che (en zijn zes kameraden) is gevonden. En in 1997 herbegraven in Santa Clara, Cuba.

Onze zoektocht is ten einde. In principe. En eigenlijk. Maar we zijn zo gegrepen door het hele 'verhaal' en de boeiende geschiedenis. Dat we eigenlijk ook wel willen zien waar Che gedood is.

En daarvoor zullen we 50 kilometer zuidelijker moeten gaan. Naar het dorpje La Higuera. Het is 13.00 uur. En we willen het vandaag nog graag zien. We zitten nu in the flow. We willen een taxi regelen. Maar de prijs valt ons tegen. We informeren links en rechts. En rechts en links. Maar we blijven redeijk bij hetzelfde bedrag steken. Op goed geluk houd ik een auto aan. Vraag of hij ons wil brengen. En voor een redelijk bedrag wil hij dat. Mits zijn vriendin als vrolijk gezelschap mag mee passagieren. Zekers!!!

We gaan op weg. En al snel blijkt wat voor een weg (we begrijpen opeens het tamelijk hoge tarief voor deze rit.....). La Higuera ligt hoog in de bergen. Totaal geisoleerd. En uitsluitend te bereiken via een nauwe, hobbelige, conitnue draaiende en kerende berg-gravel-zand-weg. Geweldig prachtig! Maar we doen over de kleine 50 kilometer. Een uurtje of vier. U heeft een beeld......

Vlak voor we aankomen. Stort het regenwater werkelijk met bakken tegelijk uit de hemelpoort. Flistende onweersklappen dalen op ons neer. Mijn fototoestel denkt er niet over om ook maar een (1) foto te maken. We schuilen. Moeten wel.

Na een half uurtje klaart het een ietsje op. En dat geeft ons de gelegenheid om de sinistere plek van nabij te bekijken. Ook hier zijn we met ons tweeen (m.u.v. van onze taxichauffeur en zijn tortelduifje die ondertussen in de auto vrolijke momenten beleven......). Er is hier niets. Zo doods. Zo onwerkelijk. Stil. Een iets te grote buste tortent hoog boven het centrale pleintje (Plaza del Che) uit. En ietsje verderop staart El commandante (Statue of Che) statig van zich af.

Het schoolgebouw waar Che werd vastgehouden na zijn arrestatie is nu een museumpje. En staat ietsje verderop. Inhoudelijk stelt het museum niet veel voor. Wat wel iets toevoegt is de ster die vlak voor het schoolgebouw op de grond ligt. Dit is nl de precieze plek waar Che is geexucuteerd.

We benaderen onze taxiauto voorzichtig. De tortelduifjes blijken te zijn uitgekoerd. We vertrekken. En dalen via een zeer glibberige bergweg. Naar beneden. Dat heb je trouwens vaker met dalen. Dat het naar beneden gaat. Maar we kunnen ook echt maar een (1) kant op. Dalen. Het glibberen wordt nog 's bemoeilijkt door een sterk opkomende mist. Afin.

We zetten na 5 uren misten, glibberen en glijden veilig en wel weer voet aan wal in Vallegrande.

Haste Siempre, Comandante
(forever wich You, Commander)

Het is fijn om mee te gaan in de Che-flow. Maar toch even een persoonlijke kanttekening:

Ik vind het eerlijk gezegd nogal vreemd. Die vereering van Che. Die cultstatus. Die van toen begrijp ik wel. Maar nu nog. Vele jaren na dato. In o.a. Bolivia.

Ik begrijp´t niet zo goed omdat ie eigenlijk en goed beschouwd niet zo heel succesvol is geweest. M.u.v. van zijn revolutionaire succes in Cuba heeft ie verder niet buitengewoon veel bereikt. Een revolutie in Bolivia heeft ie nooit bewerkstelligd.

Verder was het nogal een vechtersbaasje. Diplomatie was hem vreemd. Hij probeerde met de kogel een revolutie te bewerkstelligen. En heeeeeel eigenlijk is die door Che gewilde revolutie in Bolivia 40 jaar later wel tot stand gekomen door de verkiezing van de huidige president Evo Morales Ayma, en daar kwam geen kogel aan te pas....... En gek genoeg zie ik nog niet zo snelT-shirts van Evo gedrukt worden.......

Adios