Het is zaterdag. 21 juli 2012. Zeventigjaren en vijf dagen na dato. Op de kop af!

Het is 9.00 uur des ochtends. Ik sta in de Rue de Santionga, 26, 75003, Parijs. Nog een beetje slaapdronken. Met meer nadruk op ‘slaap' dan ‘dronken'. Veel meer zelfs. Dit om elke onduidelijkheid op dit punt meteen en hard te kop in te drukken. Dat u niet denkt dat ik .....

Ik sta voor het huis van Sarah. Zomaar. Plots. Het was even zoeken maar opeens sta ik er. Pal voor.

Het huis ligt in het 3e arrondisement (Marais) van Parijs. Sarah zou op de 2e etage gewoond hebben. Maar dat is niet zo. Sarah heeft nl in de hoedanigheid van Sarah nooit bestaan. Sarah bestaat alleen in het boek/film. Sarah staat model voor ruim 12000 Joden. En in het bijzonder voor de 4000 kinderen, in de leeftijd van 2 tot 12 jaar, die op 16 juli 1942 werden opgepakt.

Ik ben hier. In Parijs. Want ik heb besloten het spoor van Sarah te volgen. Maar eigenlijk dus het spoor dat 12000 Joden uit het 3e arrondissement hebben afgelegd voordat ze naar de gaskamers in Auschwitz werden getransporteerd.

De belangrijkste bronnen die ik geraadpleegd heb zijn het boek 'haar naam is Sarah', de film en internet. Het boek is eigenlijk in romanvorm geschreven. Het verhaal van Sarah is als een sjabloon over de historische feiten heen gelegd. Dit om het verhaal marketingwise beter aan de man of vrouw te kunnen brengen. Echter, er zijn in het boek veel historische details beschreven waar ik wat mee kan. Een van die details is het huis van Sarah. Hoewel Sarah nooit heeft bestaan en dit haar woning dus niet kan zijn geweest. staat dit huis wel in het 3e arrondissement. En dat is de wijk waar veel Joden zijn opgepakt.

Hier begint mijn zoekspoor.

Ik wandel wat rond in het 3e arrondissement. Het is nog vroeg. Toch heeft de zon er al goed zin in. Hij (of is het een zij?) staat al hoog te ploerten aan de wolkenloze, dus blauwe hemel. Ik loop langs hoge wat grijzige gebouwen. Vroege Fransen zitten hun verhemelte stuk te knagen aan een stokbrood. De straat ruikt naar Franse tenenkaas. Een verlopen* vrouw hangt aan een bar en werkt een grote pul bier naar binnen. In niets herinnerd zich hier iets aan de verdrietige gebeurtenis van toen. 69 jaren geleden.

* (en ik bedoel hier dus geen vrouw die 'ver' heeft gelopen,, dit om alle misverstanden op dit punt hierbij meteen uit de wereld te helpen)

'Mm....hier werd de Joden dus uit hun huizen gehaald'. In dit arrondissement speelde de razzia zich dus af. Tjonge.'

Nadat de Joden uit hun huizen waren gehaald werden ze te voet naar een garage gedreven. Ik heb een straatnaam en ga op zoek naar de garage.

Na wat zoekwerk vind ik de straat: Rue de Bregtagne. Maar dat is ook alles dat ik weet. Na vijf maal heen en weer lopen kan ik niets van een garage ontdekken. Winkels met schreeuwerige etalages in overvloed. Uitnodigende teksten die er op aandringen dat ik mijn geld moet laten rollen zijn er volop. Er loopt zelfs, op dit tijdstip, een vrouw die hele andere dingen met mij van plan is. Ik vraag of ze doorloopt naar een ander. Er woont iemand anders in mijn hart.

Maar iets van een herinnering aan een ruimte die gediend heeft om Joden bij elkaar te brengen: ho maar. Net als ik mijn poging wil staken trekt een verdorde bloem mijn aandacht trekt. Het bloemetje is verpakt in cellofaan en hangt wat te hangen aan een muur. Boven het bloemwerk hangt een plaquette. Gevonden! Dit is de plek. Dit is de garage! Hier werden dus een deel van de ruim 12000 Joden bijeen gepakt.

Het gebouw is omgetoverd tot parkeergarage. Helaas is ie gesloten. Dus een kijkje nemen aan de binnenzijde wordt mij niet gegund. Ik besluit na deze vondst een bak thee te nemen op een van de vele terrassen die Parijs rijk is. Genietend van de thee onder de brandende zon probeer ik me in te leven hoe dat toen gegaan moest zijn. De ontreddering, de paniek, de onwetendheid...... Het is hier in hetstekende zonnetje maar moeilijk voor te stellen.

Vanuit de garage werden de Joden in vrachtauto's gepakt en naar het grote wielerstadion 'Velodrome d' Hivers' gebracht. Afgekort: Vel d' Hive. Het stadion lag onder de rook van de Eiffeltoren. In het 15^e arrondissement.

Ik probeer op mijn plattegrond/kaart de meest logische route te reconstrueren die men heeft afgelegd van de garage naar het Vel d' Hive. Gegevens over de route heb ik in noch in het boek als in defilmkunnen achterhalen. En daarom probeer ik iets te reconstrueren. Vooral door logisch na te denken.

Ik verwacht nl niet dat de Franse autoriteiten deze rit als een fijne feestrit hebben gezien. En denk om die reden dat ze de meest korte route genomen hebben. Het stratenplan van Parijs biedt tientallen mogelijkheden. Echter, ik probeer de meest logische route te volgen.

Het is een wandeling die ongeveer twee uren in beslag zal nemen. Ik loop door straten, wijken ensteekmooie pleintjes diagonaal over. Het is hartje zomer. Parijs is overbevolkt. Met toeristen. De Parijzenaars zijn ‘m gesmeerd. Alle geuren en kleuren zijn vertegenwoordigd. Daarnaast is er extra drukte omdat morgen de 99^e editie van de Tour de France hier zijn Waterloo zal vinden. Voorlopig dan. Want die honderdste zal er ook wel komen. Kunnen onze spuitende, snuivende en onderwijl fietsende apothekersassistenten in opleiding gezellig hun 100^e rondje weer fietsen.

Ik word flink warm van de wandeling. Het temperatuurlevel loopt op tot 26 klein nulletje C. Het is moeilijk voor te stellen hoe die transporten toen zijn verlopen. Was het toen ook zo warm? Voor zeker waren er niet zoveel toeristen. En werd de Tour toen eigenlijk ook verreden?

Na twee uren wandelen kom in de buurt van het Vel d' Hive. Ik heb even tijd nodig om de juiste straat te vinden. Maar na enige tijd heb ik 'm te pakken: Rue Nelaton. Vernoemd naar een Chirurgijn die geleefd heeft van 1807 tot 1873. In 1873 heeft ie het loodje gelegd. Slechte chirurgijn dus. Ik zou er geen consult mee afspreken. Tja, beetje chirurgijn zou in dat soort levensbedreigende situaties toch raad moeten weten. Afin.

Opeens sta ik er.

De Velodrome d'Hiver was in vrolijker tijden een overdekte wielerbaan. Gebouwd door Henri Desgrange, Redacteur van L'Auto en later organisator van de Tour. Naast baanwielrennen werd de Vélodrome gebruikt voor ijshockey, worstelen, boksen, rolschaatsen, circussen, en allerhande voorstellingen en demonstraties. Het wielerstadion is in 1959 gedeeltelijk door brand verwoest en daarna geheel afgebroken. In plaats daarvan hebben de Franse autoriteiten op precies dezelfde plaats een regeringsgebouw gebouwd: het Ministerie van Binnenlandse zaken (Ministerie de L'Interieur).

Ik sta nu aan de voorzijde van het gebouw. Precies op de plaats waar de ingang van het stadion geweest moet zijn. Niets, maar dan ook niets herinnerd zich aan de vreselijke gebeurtenissen van 16 juli 1943. Geen plaquette, geen beeld, geen herdenkingsteken. Niets! Ik probeer me voor te stellen wat zich hier heeft afgespeeld.

De Vel ‘d'Hiv' had een glazen dak, dat donker blauw geschilderd was om te voorkomen dat het kon worden gezien door bommenwerper. De glazen koepel verhoogde de warmte in combinatie met ramen die dicht geschroefd waren voor de veiligheid.

De vrachtauto's werden voorgereden en 7000 Joden werden uitgeladen en naar de binnenzijde van het stadion gebracht. Ze hadden geen toiletten: van de tien die er beschikbaar waren, waren er vijf verzegeld. Er waren geen bedden voorradig. De gearresteerde joden kregen er alleen water (er was maar een waterkraan) en bijna geen voedsel. Een aantal artsen en verpleegkundigen van het Rode Kruis mochten de Vélodrome betreden. Joden die probeerden te ontsnappen werden ter plekke doodgeschoten. Door de slechte en uitzichtloze omstandigheden pleegden een honderdtal mensen zelfmoord door van de tribunes naar beneden te springen. Of stierven anderszins door ondervoeding of gebrek aan medicijnen, of stierven door ziekte........

Na vijf dagen werden de gevangenen gebracht naar de kampen in Drancy, Beaune-la-Rolande en Pithiviers en vervolgens naar de vernietigingskampen.

Ik drentel wat heen en weer. Ik loop de Rue de Nelaton uit in de richting van de Eiffeltoren. Sla aan het eind rechtsaf. En na 100 meter staat er warempel een monument. Toch nog iets dus!

Op een klein stukje, goed onderhouden, gazon is een herinneringsmonument geplaatst. met daarop een herinneringstekst:

Ik ben iets te laat (story off my life). Vijf dagen geleden werd hier de jaarlijkse herdenking gehouden, zo maak ik op uit de kransen en bloemen die hier gelegd zijn.

Ik sta even stil en mijn gedachten dwalen af. Naar het stadion, de vreselijke omstandigheden, de dood, het verderf. Ik maak wat foto's en net als ik weg wil lopen valt mijn oog op een rechthoekig stuk foam. Ik pak het op en zie dat op het foam een foto is geplakt.

Een gevoel van gepaste blijdschap maakt zich van mij meester. Zie ik het goed? Is dit niet de enige foto die van Vel d' Hive gemaakt is? Zeker wel. Natuurlijk is de foto ook via het internet beschikbaar, echter hier zie ik 'm in levende lijve. Het is de foto waarop te zien is dat de vrachtauto's voor het stadion staan en dat de Joden worden uitgeladen. Vermoedelijk gemaakt door iemand die recht tegenover het stadion woont. Pff..... Ik maak een foto van de foamafbeelding en neem een korte pauze.

Ik merk dat de zoektocht maar vooral ook de indrukken en ervaringen energie vreten. Tijd voor een bak thee en voor wat zoete Franse meuk! Al slurpend en kauwend dwalen mijn gedachten terug naar de tijd dat ik een jaar of vijftien was. En mijn eerste verliefdheid. En die vond plaatsin Parijs.

Ik ging met trein. Was tot dan toe nog nooit verder dan Zwolle geweest.....en dat is echt waar!

Buurvrouw Lieke, die meeleest en haar talen sprak, regelde telefonisch mijn eerste overnachting in de Franse hoofstad (weet je dat nog Lieke?).

Ik kwam 's ochtend om 6.00 uur aan op Gare du Nord. De eerste aanblik was ereen van negers in gifgroene overalls die het vuil, via de straatgoten waarin water stroomde, met bezemsverplaatsten.

Zonder kaart of iets van navigatie probeerde ik het jongerenhotel te vinden. Dat duurde even. Maar het lukte.Ik verbleef er drie weken. Werd aan het begin van de vakantie knetterverliefd. Op Marie. En zij op mij. Geloof ik. Of het moet een typisch gevalletje van onbedoelde dwang zijn geweest. Zou kunnen. Hoop ik niet. Voor haar dan. Voor mij maakt het nu niet veel meer uit. Is nu wel 'verjaart' mag ik hopen............

Lieve lezer: ik ga u de sappige details besparen.Dit omdat ik weet dat u er echt niet op zit te wachten en ook gesteld bent op mijnprivacy. Maar dit wil ik wel kwijt. We dronken wijn. Goedkope meuk. Meestal rood van kleur. En steevast iets teveel. Veel teveel. We hebben de Eiffeltoren, zittend op een muurtje van het Trocadero, verschillende keren zien schudden en daarna zien omvallen. En heel gek, de volgende ochtend stondhet ijzeren ding gewoon weer fier overeind. ‘Hoe die Fransen dat toch flikten......'Nog steeds als ik in Parijs loop hoop ik haar weer tegen het lijf te lopen. Marie dan! Om 's te horen hoe het met haar is. Afin.

Vanuit het Vel d' Hive werden de Joden getransporteerd naar Gare Austerlitz. Dat is mijn laatste stop voor vandaag. Met de metro ga ik naar het station. En daar aangekomen loop ik naar de buitenzijde van het bouwwerk. Ik probeer me een beeld te vormen van de vrachtauto's die hier gestopt zijn. De Joden hebben uitgeladen en in lange rijen naar de treinen hebben laten lopen.

Niets herinnerd hier aan de vreselijke gebeurtenissen.

In het station zit wel een Mc Donalds. Ik probeer de chef nog wat fijne verkoop- en markeringtips aan de hand te doen: 'Mac Deportatie' of een dubbele Mc gaskamer met lekker veel scherpe mustard. Of een milkshake 'ze-zeggen-wel-'s-wat-van-die-Duitsers-maar-die-Fransen-waren-ook-geen-lieverdjes. Doe maar met aardbeiensmaak. Dit om de vieze smaak wat uit m'n bek te spoelen*. Of een12000 dead Jewisch Frence Fries. Neuh, doe maar lekker veel. ‘In de oorlog keken jullie ook niet op een Jood meer of minder. O ja, doe maar met een flinke klodder mayo, anders krijg ik het zaakie niet weggekauwd.' Helaas lieve lezer moet ik u meedelen dat hetzaad van dit voorstelop droge grond viel bij deze manager.

* deze uitspraak heb ik van meneer van de Velde, mijn leraar Nederlands, heeft ie ten tijde van mijn schooltijd lekker veel kunnen oefenen, op mij. Overigens, hij gebruikte i.p.v. het woord mond i.p.v. bek, eerlijk is eerlijk: Pleijter, ga je mond spoelen......Ja, meneer! En ik ging dan ook echt naar zo'n fonteintje, nam een slok water, spoelde mijn mond en spuugde het uit....

Ik bespeur enig cynisme zo aan het einde van de dag. Bij mezelf. Kunt u niets aan doen. Ik ook niet. Maar toch excuus. Oprecht. De dag was lang. Warm. De indrukken veel. En intens. Tijd voor een break. Voor deze dag is het speurwerk ten einde. Ik ga wat eten.

Morgen gaat het spoorzoeken verder.